Nghề mây tre đan tại Việt Nam đã trở thành một trong những nghề thủ công mang lại giá trị cao cho hoạt động kinh doanh, xuất khẩu sang các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga… Để chinh phục được các thị trường tiêu thụ lớn như vậy bên cạnh mẫu mã đa dạng thì nguyên liệu và quy trình để sản xuất đồ thủ công từ mây tre đan cũng vô cùng quan trọng.
Phát triển nghề bền vững
Tre, mây và các nguyên liệu thô khác được sử dụng trong sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ là một bộ phận quan trọng trong vốn tự nhiên của Việt Nam. Đây là những nguồn tài nguyên quý giá cần được bảo vệ, khai thác và sử dụng một cách bền vững để đảm bảo một ngành thủ công phát triển cho hiện tại và cho các thế hệ tương lai.
Đó cũng là lý do các làng nghề xây dựng quy trình chi tiết, từng bước một toàn diện để làm xanh và làm sạch toàn bộ chuỗi giá trị, bắt đầu từ việc thu gom nguyên liệu thô, chế biến, sản xuất hàng thủ công và vận chuyển, đến tận thị trường cuối cùng. Các can thiệp phối hợp để tạo ra 5 chuỗi giá trị xanh đã được hỗ trợ ở Việt Nam, tương ứng trong các ngành: mây tre đan và các sản phẩm thủ công khác.
Lựa chọn vật liệu cần thiết
Để tạo ra những sản phẩm mây tre đan có chất lượng tốt nhất, đáp ứng được nhu cầu sử dụng của con người, trước hết người nghệ nhân cần chuẩn bị kỹ lưỡng những nguyên liệu cần thiết. Đặc biệt, các làng nghề sẽ cần nhập nguyên liệu qua các nguồn uy tín. Hiện nay, có 2 nguồn nguyên liệu để sản xuất mây tre đan:
Nguồn nguyên liệu trong nước chủ yếu đến từ các tỉnh, vùng có rừng miền núi phía Bắc như Sơn La, Hòa Bình, Bắc Kạn, Thái Nguyên…, miền Trung có Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh…, miền Trung. Tây Nguyên, Đông Nam Bộ. Và khi nhập khẩu nguyên liệu từ các vùng này, mây, tre, nứa… được khai thác, sơ chế rồi vận chuyển đến cơ sở sản xuất.
Bên cạnh đó chúng ta cũng có nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài chủ yếu là mây bổ sung cho nguồn nguyên liệu trong nước đang thiếu hụt. Tỷ trọng nguyên liệu nhập khẩu chỉ chiếm khoảng 10% tổng nguyên liệu sử dụng trong quá trình sản xuất. Cụ thể, các nguyên liệu này được nhập khẩu chủ yếu từ Lào, Campuchia, Indonesia, …
Quy trình sản xuất mây tre đan
Bước 1. Chiết xuất nguyên liệu thô
Chúng tôi có thể đánh bóng cột mây thô để sử dụng làm khung hoặc chiết xuất các kích thước và loại khác nhau từ cột để lấy nguyên liệu dệt làm các sản phẩm mây của chúng tôi.
Bước 2. Làm khung
Chúng tôi chủ yếu sử dụng kim loại hoặc nhôm làm khung của chúng tôi. Dựa trên thiết kế và cấu trúc, mây cũng được sử dụng làm khung của chúng tôi. Nếu khung không được yêu cầu, thợ dệt sẽ sử dụng khuôn làm cấu trúc cơ bản và dệt sản phẩm.
Bước 3. Đan
Một chiếc ghế ăn đơn giản có thể mất 1 ngày rưỡi để sản xuất. Tùy thuộc vào độ phức tạp của sản phẩm, thời gian thực hiện sẽ khác nhau.
Bước 4. Kiểm soát chất lượng (QC)
Vì tất cả các sản phẩm của chúng tôi đều được làm bằng tay, đội ngũ QC đảm bảo mọi thứ đều đạt tiêu chuẩn và chất lượng. Trước hết, họ sẽ loại bỏ những sợi lông mây bằng ngọn lửa nhỏ, sau đó kiểm tra chất lượng dệt xem các khoảng không đều nhau, không có khe hở và tất cả đều ở tình trạng nguyên sơ.
Bước 5. Phun sơn
Sau khi QC, đến sơn. Đối với các sản phẩm mây tre đan để đảm bảo có thể chịu được độ ẩm, không bị nấm mốc hay côn trùng xâm hại trong thời gian dài, nghệ nhân sẽ phủ sơn mài lên sản phẩm. Một số khách hàng còn đặt hàng nhiều màu khác nhau, thay vì giữ nguyên màu mây tự nhiên.
Bước 6. Đóng gói
Đóng gói để xuất khẩu là một khâu quan trọng. Vì sản phẩm dễ biến dạng nên thường được đóng gói bằng hộp carton 5 lớp, loại Hoa Kỳ, sau đó cần thêm các gói silica bên trong hộp và siêu khô bên trong hộp để hút ẩm.
Sau khi sản phẩm đã hoàn thành đầy đủ tất cả các tiêu chuẩn và thủ tục pháp lý sẽ được chất lên xe trung chuyển đến kho bãi chờ thủ tục thông quan để xuất khẩu.
Xem thêm: >> Đi tìm làng nghề mây tre đan lâu đời nhất Việt Nam
Tổng hợp
